www-somalia.com

Hadithi: Sura ya 27 - Mzee wa Aina Tofauti

Asha alimaliza simu ya video na David akihisi uchovu wa kawaida na mchungu. Ilikuwa ni hisia ileile aliyoipata baada ya kubishana na wazee nyumbani kwa mama yake: uchovu wa kupigana na ukuta wa uhakika usiotikisika na wa kujiamini. Alikuwa amekimbia mfumo mmoja wa kiume na sasa anajikuta akipigana na mwingine, huu ukiwa umejificha katika lugha ya adabu na ya tabasamu ya maendeleo.

Alimpigia simu Deeqa mara moja. Alihitaji kusikia sauti kutoka mstari wa mbele, kujikumbusha ukweli. Alielezea hali hiyo kwa maneno makali: pesa zilikuwepo, lakini zilikuwa zimenaswa katika ngome ya sheria. Walitaka kuleta wageni. Hawakuwaamini wanawake wa eneo hilo kwa pesa au uongozi. Walitaka namba, sio mabadiliko ya kweli.

Deeqa alisikiliza kwa kimya upande mwingine wa laini. Alisikia kufadhaika na karibu kukata tamaa katika sauti ya dada yake. Kwa muda, alihisi cheche ya unyonge wa zamani. Bila shaka wageni hawangewaamini. Kwa nini wangefanya hivyo? Walikuwa wanawake wa kawaida tu. Ulimwengu uliongozwa na watu muhimu na walioelimika kama David.

Lakini kisha alifikiria ujasiri wa Ladan. Alifikiria mfuko wa siri, nyuso za kimya na za kuazimia za wanawake waliokusanyika jikoni mwake. Hawakuwa wa kawaida. Walikuwa wa kimkakati. Walikuwa jasiri. Walikuwa wataalamu halisi. Hasira iliyoinuka ndani yake ilikuwa moto baridi na wazi. Iliunguza mabaki ya mwisho ya unyenyekevu wake wa zamani.

"Mtu huyu, David," Deeqa alisema, sauti yake ikiwa imara kwa kushangaza. "Yeye ni mzee, sivyo? Katika kabila lake?"

Asha alishtuka. "Nini? Nadhani hivyo. Yeye ni meneja mkuu. Ana mamlaka."

"Na wazee wetu wanaheshimu nini?" Deeqa aliendelea, akifikiria kwa sauti kubwa, akitumia mantiki ya ulimwengu wake mwenyewe kwa tatizo hili jipya. "Wanaheshimu nguvu. Wanaheshimu matokeo. Na wanaogopa aibu."

"Ndio," Asha alisema, udadisi wake ukichochewa. "Endelea."

"Huwezi kushinda kwa kubishana naye," Deeqa alisema. "Yeye ni kama mama mkwe wangu. Imani zake ni ngumu sana. Huwezi kubadilisha mawazo yake. Lazima umzunguke. Au lazima uende juu yake."

"Bosi wake ni mkurugenzi wa shirika," Asha alisema. "Mwanamke anayeitwa Dk. Annemarie Voss. Nimemwona. Yeye ni mwanamke Mjerumani wa miaka sitini, wa kutisha. Mzito sana."

"Nzuri," Deeqa alisema. "Basi huyu David, yeye sio kichwa halisi cha familia. Yeye ni mjomba tu anayepiga kelele zote." Sauti yake ilikuwa na dokezo la kejeli ya uchungu. "Tuna wengi wa aina hiyo hapa. Ujanja ni kuzungumza na bibi anayeshikilia mamlaka halisi."

"Na nitamwambia nini?" Asha aliuliza, nguvu mpya ikimjia.

"Utamwonyesha heshima," Deeqa alishauri, maneno yakitoka kwa kujiamini mpya. "Lakini utamwonyesha nguvu yako. Lazima umfanye aone kwamba sisi ndio wataalamu, sio David. Na lazima umfanye aelewe kwamba ikiwa watafanya kwa njia yake, mradi utashindwa. Na kushindwa huko kutakuwa aibu kwa nyumba yake."

Mpango ulianza kuundwa, ushirikiano kati ya dada wawili, muungano wa walimwengu wao wawili. Asha angetumia upatikanaji wake na lugha yake ya kitaaluma. Deeqa angetoa ukweli usioweza kuyumba wa ardhini.

Waliamua Asha aombe mkutano rasmi na Dk. Voss. Lakini hangeenda peke yake.

"Sitakuwepo," Deeqa alisema. "Lakini sauti yangu itakuwepo. Na ya Ladan. Na ya wengine. Utapeleka hadithi zetu kwa huyu... bibi huyu. Utamlazimisha asikilize."

Wiki iliyofuata, aina mpya na ya ajabu ya kazi ilianza jikoni mwa Deeqa. Kwa mwongozo wa Asha kupitia simu, Deeqa na Ladan walianza kufanya mahojiano yasiyo rasmi na yaliyorekodiwa na wanawake katika kundi lao dogo. Walizungumza kwa Kisomali, sauti zao zikiwa za kimya lakini wazi. Walisimulia hadithi za ukeketaji wao. Walizungumza juu ya shida zao za kiafya, hofu yao kwa binti zao, sababu zao za kujiunga na "baraza la jikoni." Walizungumza juu ya mfuko wao mdogo wa siri na kile walichokuwa wamefanikisha nao.

Asha, akifanya kazi hadi usiku wa manane nchini Iceland, alinukuu na kutafsiri rekodi hizo. Alizihariri na kuwa hati fupi na yenye nguvu ya sauti, akichanganya sauti za wanawake pamoja. Ilikuwa mbichi, halisi, na ya kuvutia kabisa. Ilikuwa kwaya ya ushuhuda, mto wa ukweli unaotiririka moja kwa moja kutoka jikoni za Mogadishu hadi kwenye vyumba vya mikutano vya Geneva.

Faili hii ya sauti ingekuwa silaha yake kuu. Hangeenda tu kumwambia Dk. Voss kile wanawake ardhini walichohitaji. Angewaacha wanawake wazungumze wenyewe. Hakuwa anaenda kwenye mkutano kama mshauri anayebishana na meneja. Alikuwa anaenda kama balozi, akiwasilisha stakabadhi zake kutoka kwa mahakama halisi ya mamlaka: mahakama ya uzoefu wa maisha.

Mjadala: Sura ya 27 - Kutafsiri Mamlaka

Sehemu ya 27.1: Kutambua na Kuhujumu Miundo ya Kiume

Sura hii inakuza ukosoaji wa tasnia ya misaada kwa kuonyesha jinsi miundo ya mamlaka ya kiume inavyojirudia katika tamaduni mbalimbali, hata katika mashirika ambayo kwa jina yamejitolea kuwawezesha wanawake.

Ufahamu wa Deeqa: Baba wa Familia wa Ulimwengu Wote.
Uchambuzi wa Deeqa wa hali hiyo ni wakati wa ufahamu mkuu wa kisiasa. Kwa kukosa msamiati wa daraja za kibiashara, anatumia muundo wa kijamii anaouelewa: familia, ukoo, wazee. Umahiri wake upo katika kutambua kwamba mienendo ya msingi ya mamlaka ni sawa.

• "Mjomba Mwenye Kelele" (David): Huu ni mfano kamili. Meneja wa ngazi ya kati ambaye anashikilia sheria, ambaye mamlaka yake yanatokana na kutekeleza hali ilivyo, na ambaye anajali zaidi utaratibu kuliko matokeo. Yeye ni mlinda lango, sio kiongozi.

• "Bibi" (Dk. Voss): Huyu ndiye mtu anayeshikilia mamlaka ya mwisho. Anaweza asiwe anahusika katika mabishano ya kila siku, lakini anaweka sauti, anafafanua maadili, na ana mamlaka ya kumpuuza mjomba mwenye kelele. Deeqa anaelewa kwa silika kwamba ili kushinda, lazima upite mameneja wa kati na uombe moja kwa moja kwa mamlaka ya juu.

Kwa kuunda muundo wa kibiashara katika lugha ya mfumo wake wa kiume, Deeqa anaweza kuona udhaifu wake na kubuni mkakati wa kuuhujumu. Inaonyesha kwamba mantiki ya mamlaka ni lugha ya ulimwengu wote.

Hati ya Sauti kama Chombo cha Kisiasa:
Uamuzi wa kuunda hati ya sauti ni hatua ya busara ya kimkakati, inayowakilisha mabadiliko kutoka "kuzungumzia" hadi "kuwasilisha."

1. Inaweka Sauti ya "Wanyonge" Katikati: Katika nadharia ya baada ya ukoloni, "wanyonge" ni wale watu walio nje ya miundo ya mamlaka na kwa hiyo wananyimwa sauti. Hati hiyo inawapa sauti kihalisi, ikiwaruhusu wazungumze wenyewe bila kichujio cha mpatanishi kama Asha au David.

2. Inatanguliza Ushuhuda juu ya Takwimu: David anataka majedwali na vipimo vinavyoweza kupimika. Faili ya sauti ni kinyume. Ni ya ubora, ya kihisia, na ya hadithi. Ni changamoto ya moja kwa moja kwa mtazamo wa ulimwengu wa kiteknokrasia, ikibishana kwamba data muhimu zaidi sio idadi ya wanawake "waliohamasishwa," bali muundo na ukweli wa uzoefu wao wa maisha.

3. Ni Kitendo cha Kutafsiri: Jukumu la Asha hapa ni muhimu. Yeye sio tu meneja wa mradi; yeye ni mkalimani. Anachukua ushuhuda mbichi na wenye nguvu wa mashinani na kuufunga kwa njia ambayo "viongozi" wanaweza kuelewa na kutumia. Anajenga daraja, na kufanya iwezekane kwa sauti ya mwanamke jikoni Mogadishu kusikika katika chumba cha mikutano cha Geneva.

Mkakati huu ni utekelezaji wa moja kwa moja wa ushauri wa Deeqa: unaonyesha heshima (kwa kuwasilisha kesi rasmi kwa mkurugenzi) lakini pia unaonyesha nguvu (kwa kuwasilisha mwili wenye nguvu na usioweza kupingwa wa ushahidi). Ni jaribio la kumlazimisha "bibi" kutambua kwamba utaalamu halisi haupo kwa "mjomba" wake wa urasimu, bali kwa wanawake ardhini.