www-somalia.com

Hadithi: Sura ya 22 - Dhambi za Baba

Wakati jikoni ya Deeqa ilipokuwa kitovu cha kimya cha mshikamano wa kike, Ahmed alipigana vita vyake vya upweke katika ulimwengu wa wanaume. Mgawanyiko wake na Farah ulikuwa wa kina na mchungu. Hawakuwa wamezungumza kwa miaka, urafiki wao wa maisha yote ukikatwa na vita vya karamu ya chakula cha jioni.

Maisha ya Farah yalikuwa yamefuata mkondo tofauti sana. Bila mzigo wa mke mkaidi au mawazo ya kigeni, alikuwa amefanikiwa. Alikuwa ameoa mwanamke mchanga na mnyenyekevu kutoka familia nzuri, mwanamke aliyemzalia wana watatu na binti mmoja. Alikuwa amekuwa kiongozi wa jamii anayeheshimika, sauti yake ikiwa na ushawishi miongoni mwa wazee, uchamungu wake na ushikiliaji mila ukiwa chanzo cha sifa za umma. Alikuwa, kwa kila hali, mfano wa mafanikio ya Kisomali.

Alasiri moja ya joto kali, Ahmed alikuwa anasimamia upakuaji wa shehena kwenye ghala lake alipoiona gari la Farah likisimama. Moyo wake ulikaza. Farah alishuka, na kwa muda, wanaume wawili hao walitazamana tu kwenye ua lenye vumbi, miaka minne ya ukimya ikiwa kama shimo kati yao.

Farah alionekana mzee zaidi. Kujiamini kwa kiburi kulikuwa bado kupo, lakini kulikuwa kumefunikwa na wasiwasi wa kina na wa kuchosha. Alimkaribia Ahmed kwa kusita, ushujaa wake wa kawaida ukiwa umepotea.

"Ahmed," alianza, sauti yake ikiwa ya kukwaruza. "Ninahitaji... ninahitaji kuzungumza nawe."

Akiwa na tahadhari, Ahmed alimwongoza kwenye ofisi yake ndogo na iliyojaa vitu. Farah hakuketi. Alizunguka chumba kidogo kama mnyama aliyezuiliwa.

"Ni binti yangu," Farah alisema, maneno yakimtoka kwa shida. "Anaitwa Sulekha. Ana miaka minane." Alisimama kuzunguka na kumtazama Ahmed, macho yake yakiwa yamejaa aibu ya kukata tamaa na ya kuomba. "Mama yake alipanga ukeketaji. Wiki moja iliyopita. Ulikuwa... wa Farao. Kama inavyopaswa."

Ahmed alihisi fundo baridi likitengenezeka tumboni mwake. Alijua kinachofuata.

"Kulikuwa na damu nyingi sana," Farah alinong'ona, sauti yake ikipasuka. "Hatukuweza kuizuia. Kisha homa ilianza. Tumempeleka kila kliniki. Madaktari... wanasema maambukizi yako kwenye damu. Wanasema hakuna kingine wanachoweza kufanya."

Hatimaye alianguka kwenye kiti, kichwa chake mikononi mwake, mwili wake ukitikisika kwa kilio kikavu na kisicho na machozi. Kujivuna kote, uhakika wote, fahari yote ya kiume, vilikuwa vimeteketea, na kuacha tu hofu tupu ya baba anayekaribia kumpoteza mtoto wake.

Ahmed alisimama kimya, dhoruba ya hisia ikipiganwa ndani yake. Alihisi kuridhika kwa huzuni na kwa kutisha. Alihisi wimbi la huruma kwa rafiki yake wa zamani. Lakini zaidi ya yote, alihisi huzuni ya kina na ya kuuma kwa msichana mdogo, dhabihu nyingine kwenye madhabahu ya utamaduni unaowala binti zake wenyewe.

"Unataka nini kutoka kwangu, Farah?" Ahmed aliuliza, sauti yake ikiwa bapa, isiyo na ushindi aliokuwa anaufikiria.

Farah aliinua kichwa, uso wake ukiwa kinyago cha kukata tamaa. "Shemeji yako," alisema. "Asha. Wanasema yeye ni muhimu sasa. Kwamba anazungumza na Wazungu, na NGOs. Kuna kliniki mpya, ya kibinafsi, inayoendeshwa na daktari Mjerumani. Wana dawa ambazo hatuna. Lakini hawatatuona. Wanasema ni kwa ajili ya... kesi ngumu. Hawataturuhusu hata kuingia mlangoni." Alivuta pumzi ya shida. "Unaweza... unaweza kumwomba apige simu? Kwa ajili ya Sulekha wangu? Nitalipa chochote. Nitafanya chochote."

Kejeli ilikuwa ya kushangaza. Mtu aliyemlaani Asha kama sumu ya ufisadi sasa alikuwa anaomba ushawishi wake. Mtu aliyetetea usafi wa wembe sasa alikuwa mwombaji, akiomba msaada wa nguvu zilezile za "kigeni" alizozidharau hadharani ili kumwokoa binti yake kutokana na kazi ya wembe uleule.

Ahmed alimtazama rafiki yake wa zamani, mtu aliyevunjika kabisa na matokeo ya imani yake ngumu. Alimfikiria binti yake mwenyewe, Amal, akiwa salama na mzima na akilala kwa amani kitandani mwake. Chaguo lilikuwa wazi. Lakini halikuwa rahisi.

Mjadala: Sura ya 22 - Wakati Itikadi inapogongana na Ukweli

Sehemu ya 22.1: Mzigo Usiovumilika wa Matokeo

Sura hii ni jaribio la nguvu la kikatili na la ulimwengu halisi la itikadi ya kiume ambayo Farah anaiwakilisha. Mtazamo wake wote wa ulimwengu unategemea seti ya kanuni za kufikirika: heshima, usafi, utamaduni, na utiifu wa kike. Hakuwahi kulazimishwa kukabiliana na matokeo ya kimwili na ya ulimwengu halisi ya kanuni hizi mambo yanapokwenda mrama. Sasa, ukweli umegonga maisha yake, na itikadi yake inathibitisha kuwa ni ngao duni sana dhidi yake.

Kuporomoka kwa Mawazo ya Kufikirika:

• "Heshima": Farah ametumia maisha yake kutafuta "heshima." Lakini thamani ya heshima ya jamii ni ipi mtoto wako anapokuwa anakufa? Anajifunza kwamba heshima haiwezi kuzuia damu kutoka au kushusha homa.

• "Usafi": Alidai binti "safi." Sasa anakabiliwa na ukweli wa usaha wa "usafi" huo—maambukizi makali na yanayotishia maisha. Mgongano kati ya maana ya ishara ya kitendo hicho na ukweli wake wa kutisha wa kimatibabu hauwezi kupatanishwa.

• Utamaduni dhidi ya Usasa: Farah amejenga utambulisho wake juu ya ubora wa utamaduni na kukataa njia za "kigeni." Sasa, tumaini lake pekee la kumwokoa binti yake liko katika usasa uleule alioudharau—daktari Mjerumani, dawa za Kimagharibi, na ushawishi wa kigeni wa shemeji anayemchukia. Itikadi yake imempeleka kwenye njia isiyo na mwisho, na njia pekee ya kutoka ni njia aliyoitangaza kuwa mbaya.

Kejeli Kuu: Ombi kwa Mwanamke Aliyekombolewa.
Ombi la Farah kwa Ahmed la kuwasiliana na Asha ni kujisalimisha kabisa. Ni kukiri kimyakimya kwa kushindwa kwa mtazamo wake wote wa ulimwengu.

1. Anatambua Nguvu ya Asha: Mwanamke aliyemdharau kama "asiye na aibu" na "mnyama wa porini" ndiye mtu pekee ambaye sasa ana mamlaka. Elimu yake, mawasiliano yake, amri yake ya ulimwengu wa "kigeni"—vitu vilevile alivyovilaani—sasa ndio chanzo chake pekee cha matumaini.

2. Analazimishwa kuwa katika Nafasi ya Kike: Katika sakata nzima, ni wanawake ambao wamelazimika kuomba, kuwa waombaji, na kupita katika mifumo ya mamlaka wasiyoidhibiti. Sasa, Farah, baba wa familia, amepunguzwa hadi nafasi ileile. Lazima aombe uingiliaji wa mwanamke ili kuokoa familia yake.

Chaguo la Ahmed: Haki dhidi ya Rehema.
Ahmed sasa yuko katika nafasi ya mamlaka makubwa. Anaweza kuchagua haki, akimruhusu Farah kupata matokeo ya moja kwa moja ya imani yake. Au anaweza kuchagua rehema, akitumia ushawishi wa familia yake uliopatikana kwa shida kumsaidia mtoto wa adui yake.

Huu ni mtihani wa kina. Mfumo wa kisasi na adhabu ("jino kwa jino") ni, kwa yenyewe, sifa ya utaratibu wa zamani wa kiume. Ulimwengu mpya ambao Asha na Deeqa wanajaribu kuujenga unategemea seti tofauti ya kanuni: haki ya ulimwengu wote ya afya, ulinzi wa watoto wote, na ubinadamu wa pamoja unaopita vita vya kiitikadi. Uamuzi wa Ahmed utafichua kama kweli ameingiza maadili haya mapya au kama bado, kwa asili, ni mtu wa ulimwengu wa zamani, anayeelezewa na ushindani na chuki zake. Chaguo lake sio tu juu ya binti ya Farah; ni juu ya aina ya mwanamume aliyechagua kuwa.