www-somalia.com

Hadithi: Sura ya 20 - Amani Isiyo na Utulivu

Barua pepe kutoka Ulaya zilikuwa kama kinga ya nyuklia. Msaada wa wazi na usio na masharti kutoka kwa washirika wa biashara wenye nguvu wa Ahmed ulikuwa ukweli ambao wazee hawakuweza kuupuuza. Tishio la uharibifu kamili wa kiuchumi kwa mmoja wao—uharibifu ambao sasa wangeonekana kuwa chanzo chake—ulikuwa hatari kubwa sana.

Uadui wa wazi ulikoma. Shinikizo rasmi lilitoweka. Aina mpya ya amani ilitawala katika boma la familia—amani isiyo na utulivu, ya uangalifu. Minong'ono haikuisha kabisa, lakini sauti yake ilibadilika. Haikuwa tena shutuma, bali minong'ono ya kuchanganyikiwa na heshima ya kulazimishwa na ya kinyongo. Ahmed alikuwa amewakabili baraza la wazee na kushinda. Hakuna aliyewahi kufanya hivyo. Sasa alikuwa mtu wa kuogopwa na wa kushangaza kwa namna fulani.

Biashara yake, badala ya kuporomoka, ilianza kutengemaa. Kampuni ya Ujerumani, kupitia ofisi yake ya kikanda, ilimpa kimyakimya agizo dogo na la haraka, ishara ya wazi ya msaada wao. Habari zilienea haraka katika jamii ya wafanyabiashara: Ahmed Yusuf alikuwa na wafuasi wa kigeni wenye nguvu. Kumkosoa ilikuwa ni kuhatarisha hasira ya nguvu usizoziona.

Lakini amani hii mpya na dhaifu ilikuwa na gharama. Hawakuwa tena wametengwa, lakini hawakuwa pia sehemu ya kundi. Walikuwa jambo la ajabu, familia inayoishi kwa sheria tofauti, ikilindwa na ngao ya kigeni isiyoonekana. Walikuwa salama, lakini bado walikuwa peke yao.

Deeqa alihisi hili zaidi. Wanawake wengine sasa walikuwa na adabu kwake, lakini walikuwa mbali. Hakuwa tena mmoja wao. Alikuwa mwanamke ambaye binti yake alikuwa "tofauti," mke wa mwanamume aliyewapinga wazee. Ushindi wake wa kimya ulikuwa umejenga ukuta wa kioo kati yake na jamii yake. Alikuwa na familia yake, nyumba yake, na fahari yake, lakini alikuwa amepoteza kabila lake.

Ilikuwa wakati huu ambapo kitu kisichotarajiwa kilianza kutokea.

Alasiri moja, binamu mdogo, msichana aitwaye Ladan aliyeolewa hivi karibuni, alikuja nyumbani kwao kwa kisingizio cha kurudisha sahani. Walipokuwa peke yao jikoni, lengo halisi la Ladan lilitoka kwa mnong'ono wa wasiwasi na wa chini.

"Ni kweli, wanachosema?" Ladan aliuliza, macho yake yakiwa yamekodolewa. "Kwamba Amal wako... bado yuko mzima?"

Deeqa aliitikia kwa kichwa, moyo wake ukianza kupiga kwa kasi zaidi.

Ladan aliangalia huku na huko kana kwamba anahakikisha hakuna anayesikia. "Mume wangu... ni mtu mwema. Lakini usiku wetu ni... maumivu kwangu. Yeye sio mkatili, lakini haelewi. Ninajifanya. Sisi sote tunajifanya." Alimtazama Deeqa, matumaini ya kukata tamaa machoni mwake. "Dada yako Asha... yale aliyoyasema kwenye karamu... ninayafikiria. Je, lazima iwe hivi?"

Ilikuwa ni ufa wa kwanza katika ukuta wa ukimya. Deeqa, akichagua maneno yake kwa uangalifu, hakuhubiri. Alisimulia tu hadithi yake. Alizungumza juu ya usiku wake wa harusi, juu ya miaka ya uvumilivu wa kimya, na juu ya upendo mkali na wa ulinzi kwa Amal uliompa hatimaye ujasiri wa kusema hapana.

Ladan alisikiliza, machozi yakimlenga. Alipoondoka, hakuchukua tu sahani tupu. Alichukua mbegu ya uwezekano.

Wiki moja baadaye, mwanamke mwingine alikuja, wakati huu mwanamke mzee, jirani, akilalamika juu ya ujauzito mgumu wa mkwewe, ugumu ambao Deeqa alijua ulikuwa karibu hakika unasababishwa na FGM. Mazungumzo, mwanzoni kwa tahadhari, yaligeukia hatari, hatari ambazo kila mtu alizijua lakini hakuna aliyezungumza.

Jikoni ya Deeqa ilikuwa polepole na kimyakimya inakuwa aina mpya ya darasa. Haikuwa mahali pa mafundisho kama ya mama mkwe wake, wala mahali pa mjadala wa kiakili kama wa Asha. Ilikuwa nyumba salama, mahali pa maungamo, nafasi ambapo mateso yaliyosemwa kwa mnong'ono na ya faragha ya wanawake yaliweza kusemwa kwa sauti kubwa, labda kwa mara ya kwanza. Hakuwa mhubiri au mwanasiasa. Alikuwa shahidi. Na katika amani hii iliyojitenga na isiyo na utulivu, alikuwa anagundua kwamba ushuhuda wa mwanamke mmoja, wa kimya unaweza kuwa nguvu kuu kuliko zote.

Mjadala: Sura ya 20 - Mwamko wa Uasi

Sehemu ya 20.1: Kutoka Ushindi hadi Uongozi

Sura hii inachunguza matokeo magumu ya kitendo cha uasi kilichofanikiwa. Ushindi sio hitimisho safi; ni kichocheo cha mienendo mipya na migumu zaidi ya kijamii. Deeqa na Ahmed hawajakaribishwa tena kundini. Badala yake, uasi wao umewapa jukumu jipya la kijamii wasilolitafuta: wamekuwa viongozi wa mbele.

Ukuta wa Kioo wa Uongozi:
Kiongozi wa mbele, kwa ufafanuzi, yuko mbali na kundi kuu. Deeqa na Ahmed sasa wako "mbele" ya jamii yao, na hii inaunda aina mpya ya kutengwa. Itikio la jamii—la adabu lakini la mbali—ni utaratibu wa kujihami. Kuikumbatia familia kikamilifu kungekuwa ni kukiri kwamba imani za kina za jamii zilikuwa potofu. Kuendelea kuwatenga sasa ni hatari sana. Kwa hiyo, wanawekwa katika kundi jipya: la kipekee, la ajabu. "Ukuta huu wa kioo" ni gharama ya kuwa painia. Hau teswi tena, lakini pia hueleweki tena.

Kuzaliwa kwa "Nyumba Salama":
Maendeleo muhimu zaidi ni kuibuka kwa jikoni ya Deeqa kama nafasi ya mazungumzo ya uasi. Hii ni hali ya kawaida katika historia ya mabadiliko ya kijamii. Wakati changamoto rasmi na ya umma kwa mamlaka haiwezekani, mabadiliko huanza katika nafasi zisizo rasmi na za faragha—sebule, jikoni, duru za ushonaji.

• Nguvu ya Mfano: Uasi uliofanikiwa wa Deeqa na Ahmed umeunda mfano wenye nguvu. Wamethibitisha kwamba mfumo huo sio wa umoja, kwamba unaweza kupingwa. Hii inawapa wanawake wengine, kama Ladan, mwanga wa kwanza wa matumaini waliowahi kuwa nao.

• Kutoka Umbea hadi Mshikamano: Hapo awali, mazungumzo ya wanawake yalikuwa chombo cha udhibiti wa kijamii (umbea). Sasa, jikoni ya Deeqa inakuwa nafasi ambapo mazungumzo hayo yanaweza kubadilika na kuwa mshikamano. Kukiri kwa Ladan—"Sisi sote tunajifanya"—ni kitendo cha kimapinduzi. Ni wakati ambapo mateso ya pamoja na ya faragha yanaanza kutajwa kama tatizo la kisiasa la pamoja.

• Deeqa kama "Shahidi," si "Mhubiri": Jukumu jipya la Deeqa ni muhimu. Hana lugha ya kinadharia au hasira ya kisiasa ya Asha. Nguvu yake inatokana na uzoefu wake wa maisha. Hawaambii wanawake wengine nini cha kuamini; anashuhudia tu ukweli wa mateso yake mwenyewe na uwezekano wa njia tofauti. Hii mara nyingi ni njia yenye ufanisi zaidi ya ushawishi kuliko hoja ya moja kwa moja ya kisiasa, kwani haina ugomvi na ni ya kweli sana.

Deeqa na Ahmed wanaweza kujisikia wapweke zaidi kuliko hapo awali, lakini bila kujua wameanzisha harakati. Ni harakati ambayo kwa sasa ina maungamo machache ya kunong'onezwa wakati wa shughuli za kawaida za nyumbani. Lakini hivi ndivyo mapinduzi yote huanza: sio kwa mngurumo, bali kwa mnong'ono unaothubutu kusema ukweli mahali salama.